Grupynieformalne

Badanie pracowników

Motywacje jednostek do łączenia się w grupy mogą być różnorakie, jednak podstawowy ich podział opiera się na chęci wykonania jakiegoś zadania lub na czerpaniu przyjemności z interakcji społecznej i nawiązywania nowych kontaktów.[1] Sam podział na grupy formalne i nieformalne w ramach organizacji nie jest sztywny, wraz z upływem czasu zmieniają się stosunki osobiste pomiędzy pracownikami, wpływając na strukturę nieformalną. Sama struktura nieformalna oparta jest na stosunkach koleżeńskich, więziach sympatii czy wspólnych interesach.[2] Do ról jakie spełnia struktura nieformalna (jeśli oczywiście nie jest to klika) najczęściej zalecza się:

„Kontrolowanie zachowań członków grupy i ich postaw,
Pobudzanie inicjatyw i samodzielności myślenia,
Wpływanie na prawidłowość funkcjonowania struktury formalnej przez wypełnianie jej żywą, ludzką treścią,
Umożliwianie wyrażenia stosunków osobistych”[3]

Maria Hirszowicz w rozważaniach na temat stosunków nieformalnych w obrębie organizacji wyróżnia cztery ich typy. Stosunki osobiste, organizacyjne subkultury, małe grupy społeczne oraz organizacje nieformalne sensu stricto.

Pierwsze z nich pojawiają się na gruncie stałych kontaktów, które prowadzą do powstania nieprzewidzianej przez organizację więzi psychologicznej pomiędzy pracownikami. Stosunki osobiste powstają spontanicznie i stanowią uzupełnienie dla stosunków formalnych.
Organizacyjne subkultury powstają w momencie, gdy stosunki osobiste pomiędzy pracownikami niosą ze sobą nieokreślone przez organizację reguły oraz wzory postępowania. Mogą one dotyczyć zarówno stosunków organizacyjnych, jaki osobistych.
Małe, nieformalne grupy społeczne pojawiają się na podłożu formalnym, bowiem utworzone w formalny sposób zespoły zadaniowe poprzez rozwój stosunków osobistych powodują u ich członków poczucie przynależności oraz identyfikacji. Małe, nieformalne grupy cechuje nastawienie na osiąganie celów grupowych, i posiadają także własne wzory postępowania.
Organizacjami nieformalnymi sensu stricte (w rozumieniu Marii Hirszowicz) są grupy funkcjonujące w obrębie organizacji, w których wykształciła się stosunkowo sztywna, wewnętrzna hierarchia. Posiadają one własne cele, które są bezpośrednio lub pośrednio akceptowane przez jej członków i są autonomiczne w stosunku do celów organizacji. Przykładami takich tworów są wszelkiego rodzaju kliki.[4]

[1] J. Jasińska, Grupy społeczne w organizacji, [w]: Socjologia organizacji. Problemy podstawowe, pod redakcją Jacenty Łucewicz

[2] H. Januszek, J. Sikora, Socjologia pracy

[3] S. Czajka, J. Sztumski, Zarys socjologii przemysłu

[4] M. Hirszowicz, Wstęp do socjologii organizacji

Czy badania satysfakcji pracowników mogą być wykonywane wśród grup nieformalnych?

Oczywiście, ponieważ badania satysfakcji pracowników mogą badać relacje i interakcje między członkami grup nieformalnych, stopień zaangażowania w takie grupy oraz poziom satysfakcji związanej z przynależnością do tych grup.

Jakie są potencjalne korzyści dla pracowników wynikające z przynależności do grup nieformalnych?

Przynależność do grup nieformalnych może przyczynić się do wzrostu poczucia przynależności, wsparcia emocjonalnego, zdobywania wiedzy i umiejętności, rozwijania relacji społecznych, a także wzmacniania poczucia satysfakcji z pracy.

Czy badania satysfakcji pracowników mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia roli grup nieformalnych w firmie?

Tak, ponieważ mogą dostarczyć informacji na temat roli grup nieformalnych w kształtowaniu atmosfery pracy, komunikacji, rozwiązywaniu problemów, transferze wiedzy i innowacyjności.