Badania satysfakcji i zaangażowania pracowników – co warto wiedzieć o ich realizacji?

Badania satysfakcji i zaangażowania pracowników są procesem składającym się przynajmniej z kilku etapów. Mogą one dotyczyć również wielu tematów związanych z wykonywaniem pracy przez różne grupy pracowników. W niniejszym materiale postaramy się przedstawić najważniejsze etapy, jakie składają się na proces prowadzenia badań satysfakcji i zaangażowania pracowników oraz ukażemy obszary tematyczne, które mogą być w ramach takich badań poruszane.

Zapowiedź badania

Na samym początku, przystępując do planowania badań, warto się zastanowić nad następującymi kwestiami:

• Dlaczego chcemy przeprowadzić badanie satysfakcji i zaangażowania pracowników? Jaką wiedzę chcemy dzięki nim zdobyć?
• Jakie grupy pracowników będą podlegały badaniu? Czy będą to wszyscy pracownicy zatrudnieni w danej firmie, czy tylko wybrane grupy (np. tylko pracownicy administracyjni, pracownicy fizyczni, a może tylko obcokrajowy pracujący w naszej firmie?).
• Ilu pracowników posiada służbową pocztę e-mail lub ma dostęp do portalu pracowniczego, w którym obecna jest funkcjonalność wysyłania i odbierania wiadomości? Odpowiedź na to pytanie pozwoli na późniejszym etapie ustalić najlepsze sposoby realizacji badania (np. za pomocą ankiet online, kiosków ankietowych, kodów QR do samodzielnego zeskanowania, tradycyjnych papierowych ankiet).

Gdy już odpowiemy sobie na te podstawowe pytania i zdecydujemy się na przeprowadzenie badań, wówczas powinniśmy poinformować o tym zamiarze naszych pracowników. Realizacja takich badań nie powinna być bowiem dla nich zaskoczeniem – zwłaszcza wtedy, gdy zależy nam na uzyskaniu wysokiego odsetku udziału w badaniu. Informacja o badaniu satysfakcji pracowników powinna wyjść ze strony pracodawcy, który powinien wyjaśnić w jakim celu realizowane jest badanie oraz kiedy będzie ono przeprowadzane. Warto także zapewnić pracowników o jego anonimowości i rozwiać w tym obszarze wszelkie wątpliwości. Jeśli pracownicy będą wiedzieć, że ich odpowiedzi nie zostaną powiązane z nimi, wówczas szansa na udzielenie przez nich szczerych odpowiedzi zdecydowanie wzrasta. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż jeśli badanie będzie obejmować również obcokrajowców, wówczas warto zatroszczyć się o to, by materiały informujące o badaniu przygotowane zostały w języku, którymi posługują się osoby, które u nas pracują. W ten sposób zapobiegniemy sytuacji, w której część pracowników nie weźmie w nim udziału, zaburzając tym samym jego końcowe wyniki.

Przygotowanie kwestionariusza ankiety

Kolejnym etapem jest konstrukcja narzędzia badawczego oraz dobór tematów, które będziemy chcieli w trakcie badań poruszyć. Na tym etapie jeszcze raz musimy dokładnie przemyśleć, jaką wiedzę dokładnie chcemy w trakcie badań uzyskać. W tego rodzaju badaniach możemy bowiem poruszyć szereg zagadnień związanych z:

• Atmosferą w pracy;
• Współpracą w zespole;
• Lojalnością względem pracodawcy;
• Warunkami i organizacją pracy;
• Współpracą z przełożonymi;
• Systemem ocen pracowniczych;
• Przepływem informacji w firmie;
• Dostępnością szkoleń.

Oczywiście, w przypadku pracowników pracujących na różnych stanowiskach pracy, zakres pytań może się różnić. O ile w przypadku badań pracowników produkcyjnych nacisk może zostać położony na kwestie związane z warunkami i organizacją pracy (np. poziomu akceptacji dla pracy zmianowej, pracy w godzinach nocnych, przestrzegania warunków BHP) o tyle w przypadku pracowników administracyjnych nacisk może zostać położony przede wszystkim na ocenę przepływu informacji w firmie, dostępność szkoleń czy współpracę z przełożonymi.

Po ustaleniu listy zagadnień buduje się kwestionariusz ankiety, w którym dominację mają pytania zamknięte a respondenci oceniają poszczególne zagadnienia według 6-stopniowej skali Likerta. Jej zastosowanie zapobiega zaznaczaniu przez respondentów odpowiedzi środkowych – „neutralnych”. Oczywiście, w kwestionariuszu może znaleźć się także pewna pula pytań otwartych, w których pracownicy mogą podzielić się swoją opinią o danym aspekcie swojej pracy i warunków w niej panujących. 

Realizacja badania

Po ustaleniu ostatecznego kształtu kwestionariusza ankiety można przystąpić do realizacji badań. W zależności od specyfikacji danego zakładu można posłużyć się różnymi technikami zbierania danych – jednak wśród podstawowych można wymienić:

• technikę CAWI - kwestionariusz ankiety zamieszczony w internecie, do którego badany otrzymuje link;
• technikę kiosków ankietowych - elektroniczny kwestionariusz ankiety zamieszczony jest na specjalnym urządzeniu z panelem dotykowym, do którego w dowolnej chwili może podejść badany i wziąć udział w badaniu;
• technikę kodów QR  -  kody QR drukowane są na plakatach i ulotkach informacyjnych. Badany może wziąć ulotkę np. do domu, zeskanować zamieszczony na niej kod za pomocą własnego telefonu i w ten sposób uzyskać dostęp do kwestionariusza ankiety. Technika ta znajduje zastosowanie zwłaszcza wtedy, gdy pracownicy (lub ich część) nie posiada służbowych adresów e-mail, na które można wysłać zaproszenie i link do ankiety.
• technikę PAPI – respondenci wypełniają papierowe kwestionariusze ankiety, które następnie wrzucają do specjalnie przygotowanych urn.

Zobacz także: Zrozumienie badań pracowników

W tym miejscu warto wskazać, iż w przypadku prowadzenia badań z wykorzystaniem techniki CAWI, kiosków ankietowych oraz kodów QR już w trakcie badania uzyskujemy podgląd do jego cząstkowych wyników. Zaletą elektronicznego kwestionariusza ankiety jest też możliwość wyboru języka, w którym wyświetlane są pytania. Umożliwia to łatwą realizację badania w zakładzie pracy, w których obok obywateli polskich pracuje znaczna liczba pracowników z zagranicy. Należy podkreślić, ze w ramach jednego badania może zostać użytych kilka technik zbierania danych – w ten sposób zwiększa się szansa na uzyskanie wysokiego wskaźnika response rate (tj. liczby osób, które biorą udział w badaniu).

Analiza i opracowanie raportu

Ostatnim etapem jest przygotowanie bazy danych oraz końcowego raportu. Zamawiający badanie może otrzymać edytowalny plik excel, w którym znajdą się pełne wyniki badania. W ten sposób sam, według własnych szczegółowych potrzeb, może dokonać potrzebnych mu, szczegółowych obliczeń. Dodatkowo specjaliści z Centrum Badawczo-Rozwojowego Biostat przygotowują raport, w którym znajdują się najważniejsze wyniki badań, ich omówienie oraz wnioski i rekomendacje. Warto w tym miejscu dodać, iż na podstawie wyników badania obliczany jest ogólny wskaźnik oraz średnie wskaźniki dla poszczególnych bloków tematycznych.

- Podczas realizacji każdego badania opinii pracowników kluczowy jest etap początkowy, który nazywamy konceptualizacją. Kluczowe jest tutaj zdefionowanie kogo i o co chcemy zapytać, jakich brakujących informacji badanie powinno dostarczyć. Jeżeli rzetelnie odpowiemy sobie na te zagadnienia, całą resztę - a więc opracowanie narzędzi, realizację badania i analizę jego wyników - wykonać może agencja badawcza - podsumowuje Bartosz Olcha - dyrektor ds. badań w Centrum Badawczo-Rozwojowym Biostat.

Raport ten może zostać przygotowany zarówno w postaci prezentacji PowerPoint, jak i pliku tekstowego. Wyniki badań w nim zawarte przedstawione są w formie kolorowych wykresów. W celu zobrazowania ważności danych obszarów i zadowolenia pracowników można zastosować np. wykresy radarowe. Umożliwiają one kompleksową prezentację i porównanie danych mających część wspólną.

Specjaliści z Centrum Badawczo-Rozwojowego Biostat pomogą zaprojektować badanie satysfakcji i zaangażowania pracowników. Posiadając bogate doświadczenie w realizacji tego typu badań pomożemy wykonać odpowiednie narzędzie badawcze, dobrać odpowiednie techniki zbierania danych, zaprojektujemy i dostarczymy materiały informujące o badaniu, jak również zrealizujemy badanie i opracujemy jego wyniki w postaci raportu końcowego dostarczonego wraz z bazą, która zawiera wszystkie odpowiedzi respondentów.