Benchmark w badaniach pracowników – jak porównać poziom satysfakcji pracowników z konkurencją

W ramach badań satysfakcji i zaangażowania pracowników można przeprowadzić dodatkową analizę nazywaną benchmarkiem. W niniejszym materiale postaramy się wyjaśnić czym jest benchmark w badaniach satysfakcji i zaangażowania pracowników, kiedy warto go przeprowadzić oraz jakie są jego największe zalety.

Zlecając badania satysfakcji pracowników na ogół chcemy poznać opinię pracowników o tym, jak postrzegają oni swoje miejsce pracy i to wszystko co się z nim wiąże. W tego rodzaju badaniach sprawdza się więc m.in. poziom zadowolenia z wykonywanej pracy, motywacji do jej wykonywania oraz lojalność względem pracodawcy. Ponadto diagnozuje się również relacje, jakie panują pomiędzy poszczególnymi pracownikami, weryfikuje się potrzeby szkoleniowe osób zatrudnionych na różnych stanowiskach oraz próbuje się ustalić, jakie są oczekiwania pracowników względem swojego pracodawcy. Przeprowadzenie tego rodzaju badań stanowi zatem ważny element diagnozy firmy i może pomóc w ujawnieniu jej mocnych i słabych stron jako pracodawcy. Jednocześnie tego rodzaju badania pozwalają jedynie na zdiagnozowanie sytuacji „wewnątrz firmy”, tymczasem wielu przedsiębiorców chciałoby wiedzieć, jak wygląda poziom satysfakcji zatrudnionych u nich pracowników na tle ich konkurencji. W tym właśnie miejscu z pomocą przychodzi realizacja dodatkowej analizy porównawczej.

Czym jest benchmark w badaniach satysfakcji i zaangażowania pracowników?

Benchmark w badaniach satysfakcji i zaangażowaniu pracowników polega na ustaleniu i porównaniu poziomu satysfakcji i zaangażowania pracowników pracujących w naszej firmie z poziomem satysfakcji i zaangażowania osób pracujących w firmach będących dla nas konkurencją, lub też na dokonaniu takiego porównania ze średnią rynkową oceną dla danej branży. Tego rodzaju analiza pozwala nam zatem ustalić nie tylko naszą „wewnętrzną” sytuację, ale również stworzyć szerszy obraz sytuacji „nas”  na tle innych. Może się bowiem okazać, że nawet jeśli w tradycyjnym badaniu satysfakcji pracowników otrzymaliśmy od nich ocenę dobrą (wskaźnik zadowolenia na poziomie 4), to jednak nasi konkurenci od swoich pracowników otrzymują noty bardzo dobre – co może stanowić sygnał, iż w dalszym ciągu istnieje u nas pewna przestrzeń do poprawy. Z drugiej strony może nas niekiedy martwić ocena dostateczna, gdy równocześnie pracownicy pracujący na tych samych stanowiskach w innych firmach wystawiają swoim pracodawcom gorsze noty, o czym możemy nie wiedzieć.

Zobacz także: Metody i techniki w badaniach pracowników

Kiedy warto dokonać benchmarkingu w ramach badań satysfakcji i zaangażowania pracowników?

Podstawową zaletą analizy benchmarkowej jest zatem to, iż pozwala ona ustalić jaka jest satysfakcja i zaangażowanie naszych pracowników na tle konkurencji. Dzięki pozyskaniu tej wiedzy nasze pozycjonowanie się jako pracodawcy może być bardziej efektywne. Wiedząc, że pracownicy zatrudnieni u konkurencji gorzej oceniają swojego pracodawcę, możemy to wykorzystać i kierując do nich odpowiedni przekaz zachęcać ich do przejścia do nas. W przekazie tym możemy zawrzeć wszystkie te aspekty pracy, z których są zadowolone osoby, które obecnie u nas pracują, a które w firmach konkurencyjnych nie są aż tak dobrze oceniane.

Benchmarking warto przeprowadzić m.in. wówczas, gdy:

• zależy nam na uzyskaniu informacji o tym, jaki jest poziom satysfakcji i zadowolenia naszych pracowników na tle konkurencyjnych firm,
• chcemy ustalić, jak poziom zadowolenia naszych pracowników kształtuje się na tle całej branży, w której prowadzimy działalność,
• chcemy pozyskać do swojej firmy doświadczonych pracowników, którzy obecnie pracują dla konkurencyjnych przedsiębiorstw,
• dostrzegamy problem przechodzenia naszych pracowników do firm konkurencyjnych,
• chcemy zweryfikować jakie są nasze przewagi na tle konkurencji.

- Przeprowadzenie benchmarku w badaniach pracowniczych pozwala uzyskać informacje na temat poziomu satysfakcji naszych pracowników w porównaniu z całym sektorem. Jednakże kluczowe, dla poprawnego zrealizowania benchmarku, jest korzystanie z aktualnych danych. Wykorzystanie raportów branżowych sprzed kilku lat nie ma obecnie uzasadnienia, ponieważ zmienność społeczno-gospodarcza jest tak duża, że takie dane są przestarzałe. W Centrum Badawczo-Rozwojowym Biostat realizujemy benchmark jako dodatkowe badanie ankietowe wśród pracowników działających w tej samej lub podobnej, branży co nasz Zleceniodawca. Warto także podkreślić, że w badaniu satysfakcji pracowników Zamawiającego, jak również podczas realizacji badania pracowników konkurencji, wykorzystujemy ten sam kwestionariusz ankiety, co pozwala na precyzyjne porównanie wyników i wyciągnięcie wniosków - zauważa dr Michał Potracki - specjalista ds. badań i analiz w Centrum Badawczo-Rozwojowym Biostat.

Jak przeprowadzić analizę?

Wiele ośrodków badawczych prowadzi benchmark w ten sposób, iż otrzymując zlecenie na ich realizację „wyciągają z szafy” raporty z badań satysfakcji pracowników zrealizowanych wcześniej dla innych firm i na tej podstawie tworzą obraz sytuacji u konkurencji. Należy jednak zauważyć, iż tak przeprowadzony benchmark, gdzie główną metodą jest analiza danych zastanych, nie może w pełni odzwierciedlać aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Porównanie obecnej oceny satysfakcji pracowników u danego pracodawcy z ocenami, które zawierają raporty utworzone w przeszłości dla innych firm, a więc w zupełnie innej sytuacji społeczno-gospodarczej, charakteryzującej się mniejszą zmiennością, niż ma to miejsce obecnie (tj. m.in. przed wybuchem epidemii Covid-19, wojny na Ukrainie, napływem uchodźców z tego kraju, pojawieniem się wysokiej inflacji i innych niekorzystnych zjawisk gospodarczych) nie może dostarczyć wiarygodnej informacji. Warto też zaznaczyć, iż Zleceniodawca często dokładnie nie wie, jakiego dokładnie zbioru danych zastanych użył wykonawca analizy do jej przeprowadzenia. Nie może również ingerować w treść kwestionariusza, aby zachować możliwość wykonania analizy porównawczej. Zaletą takiego rozwiązania są jednak stosunkowo niskie koszty przeprowadzenia.   

Specjaliści z Centrum Badawczo Rozwojowego BioStat podchodzą zupełnie inaczej do prowadzenia analizy w ramach benchmarku. Zamiast modelu firma-firma (gdzie wynik jednej firmy porównuje się do wyniku innych firm, gdzie badania realizowano wcześniej) korzystamy z modelu pracownik-pracownik. Oznacza to, że badamy zarówno pracowników firmy, która zleca nam badanie (wykonujemy zatem pełne badania satysfakcji i zaangażowania pracownika), jak i pracowników firm z branży stanowiących konkurencję dla naszego Zleceniodawcy. Ten drugi komponent polega na przeprowadzeniu w pełni anonimowego badania na naszym autorskim panelu badawczym Badanie-Opinii.pl. Panel ten skupia ponad 150 tysięcy respondentów o różnych charakterystykach. Łatwo więc na nim znaleźć pracowników z niemal każdej branży. Osoba, która bierze udział w badaniu nie wie, kto jest jego Zleceniodawcą. Odpowiada ona jednak na te same pytania, na które odpowiedzi udzielają pracownicy firmy, która zleca nam badanie. Przeprowadzenie benchmarku w ten sposób charakteryzuje się co prawda nieco większym kosztem, jednak daje też nieporównywalnie więcej korzyści.

Do najważniejszych zalet benchmarku realizowanego przez badaczy z Centrum Badawczo-Rozwojowego BioStat można zaliczyć:

• uzyskanie najaktualniejszej wiedzy o tym, jak pracownicy z danej branży oceniają swoich pracodawców, dzięki przeprowadzeniu badań pierwotnych, nie zaś analizy źródeł wtórnych,
• wykorzystanie tego samego kwestionariusza badawczego w przypadku badań pracowników firmy zlecającej badanie oraz pracowników konkurencji, co umożliwia dokonywanie wiarygodnych porównań,
• pełną anonimowość Zleceniodawcy badania w trakcie badania pracowników konkurencji,
• możliwość dowolnego kształtowania zakresu tematycznego benchmarku, możliwość ingerencji w kwestionariusz, brak ograniczenia do analizy tylko tych danych, które znajdują się we wcześniejszych raportach.

Podsumowując, analiza porównawcza realizowana w ramach badań satysfakcji i zaangażowania pracowników może dostarczyć nam unikalnej wiedzy oraz materiału do porównań. Dzięki niej możemy określić, czy ocena, którą wystawiają nam nasi pracownicy jest gorsza, taka sama, lub lepsza od tej, którą otrzymują od swoich pracowników firmy konkurencyjne. Ta wiedza może z kolei pomóc nam rozwiązać wiele problemów, które mogą pojawiać się w naszej firmie (np. rotacja pracowników, ich odchodzenie do konkurencji, problemy z pozyskaniem specjalistów do pracy). Warto jednak pamiętać, iż by benchmark miał odpowiednią wartość, musi być przeprowadzony w sposób rzetelny – co gwarantują specjaliści z Centrum Badawczo-Rozwojowego BioStat, mający wieloletnie doświadczenie w realizacji tego rodzaju analiz.